De perfecte integratie van Kralen in inheemse artistieke tradities over de hele wereld demonstreren hun onmiskenbare veelzijdigheid. Door zich te concentreren op Afrikaanse kunst worden overeenkomsten tussen wereldculturen blootgelegd
WAT ZIJN DEZE PARELS PRECIES?
Kralen zijn meestal klein en bolvormig, gemaakt van materialen die gewild zijn vanwege hun eigenschappen zoals kleur, glans of zeldzaamheid. Per definitie is er in kralen een gaatje geboord zodat ze met verschillende technieken aan elkaar kunnen worden geregen of aan een oppervlak kunnen worden bevestigd, en ze behoren tot de eerste decoratieve voorwerpen die door de mens zijn gemaakt: archeologen die in de Blombos-grot in het Zuiden van Afrika werken, hebben onlangs ontdekte eenenveertig mariene schelpkralen ( Nassarius kraussianus ), ongeveer vijfenzeventigduizend jaar geleden gemaakt.
Het bestuderen van deze kostbare kleine voorwerpen biedt een fascinerend inzicht in de geschiedenis van de wereldhandel en herinnert ons eraan dat mensen van verschillende leeftijden, plaatsen en culturen exact dezelfde voorwerpen in gedachten kunnen hebben. Hoewel dit artikel voornamelijk het gebruik van glaskralen in de Afrikaanse kunst onderzoekt, wordt erkend dat kralen een mondiaal expressiemiddel zijn dat al duizenden jaren wordt gebruikt.
GLAZEN KRALEN, DE DOLLAR VAN DE OUDHEID
Glazen kralen zijn al sinds de oudheid een belangrijk handelsartikel, en in de 16e eeuw groeide de circulatie van glazen kralen exponentieel met de ontwikkeling van de wereldhandel. De intrinsieke aantrekkingskracht van de parel – maar ook het gemak waarmee relatief grote hoeveelheden als vracht vervoerd konden worden – maakten het tot een essentieel handelsartikel.
Toen deze kralen een steeds populairder product werden, werd het kleine eiland Murano, ongeveer een kilometer ten noorden van Venetië, Italië, de productiehoofdstad van glaskralen ter wereld. In 1606 waren er alleen al in Murano 251 kralenfabrikanten, en Venetiaanse glasmakers zouden zo'n honderdduizend verschillende soorten kralen en ontwerpen hebben gemaakt voor de wereldwijde export.
Glazen kralen zijn gemakkelijk te integreren in vele artistieke tradities over de hele wereld. In veel Afrikaanse samenlevingen ten zuiden van de Sahara vervingen Europese glaskralen vanaf het einde van de 15e eeuw, of werden ze gebruikt in combinatie met valuta's gemaakt van lokaal geproduceerde materialen zoals schelpen.
Net als in de Stille Oceaan betekende de afwezigheid van lokale glasproductietechnologieën dat samenlevingen die zo geografisch divers waren als de Zoeloe- volkeren van Zuid-Afrika en de Kongo van Centraal-Afrika, geloofden dat kralen werden geproduceerd in een voorouderlijke wereld. De distributie van deze kostbare voorwerpen werd steevast beheerd door de elite van de samenleving, en kralenwerk ontwikkelde zich daarom als een belangrijke uiting van politiek gezag.
Vanaf het einde van de 15e eeuw waren koraalkralen geïmporteerd uit de Middellandse Zee een belangrijk handelsartikel in de Europese handel met het koninkrijk Benin , in wat nu Nigeria is. Alle kralen van koraal en rode steen die het koninkrijk binnenkwamen, werden beschouwd als het privébezit van de koning, of Oba , die het exclusieve recht had om ze onder zijn verschillende afhankelijkheden te verdelen.
Alleen de oba mocht een volledig met kralen bezet kostuum dragen, inclusief, naast een kroon en een kralenketting, een kralenjurk en zelfs kralenschoenen. De status van andere notabelen aan het hof kwam duidelijk tot uiting in de relatieve weelderigheid van hun kralenkleding. Ze toonden materieel hun verbondenheid met de koninklijke persoon die parels droeg. In deze context werden parels gebruikt om het menselijk lichaam te versieren en te verfraaien, om het te transformeren in iets dat meer is dan zichzelf, een symbool van macht en rijkdom.
Een van de essentiële elementen van de gegoten koperen portrethoofden van de oba is de afbeelding van deze koraalkralen. In enkele van de vroegste portrethoofden, daterend uit de 16e eeuw, is het duidelijk dat koraalkralen een belangrijk handelsartikel waren, hoewel ze nog steeds relatief zeldzaam zijn. Op een van deze 16e-eeuwse hoofden (linksboven) wordt de oba afgebeeld met eenvoudige kralenkettingen, met een traliewerk van kralen op het hoofd en kralensnoeren die het gezicht omlijsten.
In een recenter voorbeeld uit de 19e eeuw (rechtsboven) is het gezicht volledig omlijst door parelregalia, met kettingen op elkaar gestapeld tot net onder de lip. Twee vleugelvormige uitsteeksels met kralen aan weerszijden van de kroon worden geaccentueerd door individuele cilinderkralen en clusters op het traliewerk, waardoor het lijkt alsof het lichaam volledig met kralen is bekleed. Als je deze twee sculpturen met elkaar vergelijkt, zie je de duidelijke toename van het gebruik van kralen over een periode van slechts enkele eeuwen.
PARELS TUSSEN DE BAMILÉKÉS (GRASVELDEN)
In de Grassfields- regio in het westen van Kameroen werden machtige heersers van concurrerende staten grote beschermheren van de kunst, en het kralenwerk drukte ook macht uit. Elke chef, bekend als een Fon , voerde het bevel over weelderige paleiscomplexen met regalia voor zichzelf en voor leden van zijn hofhouding.
Een belangrijk item uit de fon Njouteu-schat in het Bansoa-opperhoofd is de Njouteu-troon , die een koning en zijn gemalin afbeeldt die achter op een ronde stoel staan, ondersteund door een luipaard. De houten sculptuur werd omwikkeld met een dunne laag plaatselijk geweven raffiastof en een meesterkraalmaker bracht vervolgens duizenden glaskralen aan op dit oppervlak en gebruikte het als een driedimensionaal canvas. De personages dragen zelfs volwaardige Venetiaanse chevron-kralenkettingen. Er zijn in dit werk wel acht verschillende soorten kralen gebruikt – inclusief de alomtegenwoordige kaurischelp – wat aangeeft dat dit net zo goed als al het andere werkelijk de schat van een koning zou hebben vertegenwoordigd.
KOOPJE PARELS IN ZUID-AFRIKA
Nergens in Afrika zijn glaskralen zo naadloos geïntegreerd in de inheemse artistieke tradities als in zuidelijk Afrika , waar kralen eeuwen vóór de komst van de Europeanen werden geïmporteerd. Glazen kralen werden tussen de zevende en tiende eeuw na Christus voor het eerst over de Indische Oceaan verhandeld naar de kust van Oost-Afrika en vervolgens landinwaarts naar belangrijke citadellen zoals Groot-Zimbabwe.
Uit recente wetenschappelijke analyses is gebleken dat deze parels werden vervaardigd in Sri Lanka, Zuid-India en de Perzische Golf, en door Arabische handelaren over de Indische Oceaan werden vervoerd. Swahili . Europese glaskralen werden pas in de 16e eeuw door Portugese en Nederlandse handelaren in de regio geïntroduceerd en worden vermoedelijk ingeruild voor de meest waardevolle grondstoffen uit de regio: goudstof, koper, tabak, ivoor, neushoornhoorn en schildpadschild.
Vóór het midden van de 19e eeuw bleven glaskralen uiterst zeldzaam in zuidelijk Afrika. Er bestond al verfijnde kleding en sierkunst, voornamelijk gebaseerd op het gebruik van organische materialen zoals bont, huiden, veren, gras, zaden en schelpen. Rijke individuen verwerkten ook metalen zoals koper, messing en ijzer.
HET GEBRUIK VAN GLAZEN KRALEN BIJ DE NDÉB ÉL ÉS
In het laatste kwart van de 19e eeuw hadden glaskralen deze waardevolle inheemse materialen echter vervangen of er naast gebruikt. Glaskralen vormden de ideale grondstof voor artistieke tradities die al gewijd waren aan kleding en versieringen, met bijzonder uitgebreide tradities op het gebied van dameskleding.
De Ndebele-bevolking van het hedendaagse Zuid-Afrika en Zimbabwe gebruikt kralenwerk als een manier om verschillende culturele fasen in het leven van een vrouw te markeren. Voorwerpen zoals het meisjesschort (lighabi), waarvan het voorbeeld hierboven dateert uit het midden van de 20e eeuw, zijn ontworpen om door jonge kinderen, meestal meisjes, te worden gedragen. Deze specifieke rok is gemaakt van een strook stijf, gevouwen canvas dat om de taille wordt vastgebonden, met een bovenste band van kralen die rechtstreeks op dit oppervlak zijn geborduurd.
Aan deze bovenste band hangt een kantachtige kralenstof . Het is gemaakt van individuele stroken parels. Deze stof moest voor de dikke rij katoenen koorden vallen, geregen met witte rocailles waaruit de rok zelf bestaat, waardoor de afmeting van het kledingstuk groter werd en het spel van licht werd gestimuleerd wanneer het in beweging werd bekeken - een uitdrukking van de uitbundigheid van de jeugd .
Een heel andere esthetiek wordt gesuggereerd door het hierboven afgebeelde schort van de getrouwde vrouw ( ijogolo ), eveneens gemaakt door een kralenmeester uit Ndebele, waarschijnlijk eind 19e of begin 20e eeuw. Een verfijnder, misschien zelfs waardiger kleurenpalet wordt gesuggereerd door de witte parelachtergrond, met in het midden een "H"-vorm in felroze en groen. Gemaakt van een groot stuk geitenleer dat historisch is vervaardigd door de echtgenoot van de drager (later werd canvas gebruikt, daarna plastic), het bovenste deel van het leer is opgerold en gevuld met droog gras. Dit zou in een bepaalde tijd van het jaar zijn verzameld en in verband zijn gebracht met vruchtbaarheid, vóór de introductie van glaskralen
De extra flappen aan de onderkant zouden de knieën bedekt hebben. Het middenpaneel is iets langer – omschreven als umama – en stelt de ‘ moeder van de kinderen ’ voor, die op hun beurt gesymboliseerd worden door de zijflappen. Naast dit schort zou een getrouwde vrouw over haar schouders een cape hebben gedragen, versierd met een brede kralenrand, die haar borsten bedekte.
Het "H"-patroon op het platform symboliseert het plan van de Ndebele-boerderij. Dit herinnert ons eraan dat wanneer we dergelijke werken zien, we rekening moeten houden met de context waarin ze werden gebracht - in dit geval als onderdeel van een totaalkunstwerk van Ndebele met in het midden de boerderij, versierd met 'een gedurfde geometrische muurschildering'.
Voor de Ndebele vormden kralenwerk en de uitdrukking van culturele identiteit door middel van gedurfd geometrisch ontwerp een krachtig politiek statement tijdens perioden van kolonialisme en apartheid . In de loop van de 20e eeuw werd kralenwerk in Zuid-Afrika steeds meer geassocieerd met de uitdrukking van de prekoloniale ' traditionele ' Afrikaanse identiteit , en het dragen van kralenwerk was een politiek statement dat bedoeld was om ' een onafhankelijk Afrikaans verleden' op te roepen.
Toen Nelson Mandela tijdens zijn proces in 1962 tijdens zijn proces in 1962 het kostuum van een Thembu- koning droeg – inclusief luipaardvel en een halsketting met kralen, vergelijkbaar met de kraag (ingqosha) hierboven afgebeeld –, verbaasde hij de rechtszaal. Het dragen van dit kostuum werd gezien als een belediging van de Europese klederdracht en maakte deel uit van Mandela's wens om de autoriteit van een Europees hof in Afrika te delegitimeren!
Omdat kralen, vooral rocailles, identiek van vorm zijn, zijn in alle culturen en continenten soortgelijke kralentechnieken gebruikt. De jurk van de Sioux-vrouw (linksonder) is bijvoorbeeld gemaakt met behulp van technieken die vergelijkbaar zijn met die welke werden gebruikt om de rok (isikhakha of umbhaco) te maken door de Xhosa-volkeren in Zuid-Afrika (rechtsonder).
De randtechniek met twee kralen, waarbij twee kralen worden gebruikt om een decoratieve rand te maken, wordt zowel door de Ndebele-kunstenaar gebruikt om de koorden van de hierboven beschreven rok van het meisje af te werken, als in een ander voorbeeld door een Iroquois-kunstenaar om de rand af te werken. van een zak (rechtsonder) ergens eerder in de 19e eeuw.
In een ander voorbeeld doen de ontwerpen die te zien zijn op de cape van een Stoney-meisje uit Canada in de 19e eeuw (linksonder) denken aan het soort ontwerpen dat te vinden is in Zuid-Afrikaans kralenwerk, wat suggereert dat bepaalde soorten geometrie in de vorm kunnen zijn gegraveerd. van de kraal zelf.
Tegenwoordig is de kunst van het kralen maken in onze Afrikaanse tradities nog steeds aanwezig. Zoals we zojuist hebben gezien, is het een diepgaand onderdeel van onze geschiedenis en verdient het daarom om verder ontwikkeld en gewaardeerd te worden. Wij nodigen u daarom uit om onze collectie Afrikaanse halskettingen te ontdekken, gemaakt van allerlei soorten glaskralen en schelpen, door Afrikaanse ambachtslieden.
